مراحل تدوین حدیث
تعريف حديث منقطع، معضل، مرسل، معلق
تعريف حديث منقطع، معضل، مرسل، معلق
منقطع: حديثي که در سند آن يک راوي يا بيشتر ( که بصورت متوالي و پشت سر هم نباشد) ذكر نشده باشد، حديث منقطع گويند.
البته در زير مجموعه اين حديث، يعني حديث منقطع، سه نوع حديث ديگر گنجانده مي شود زيرا همه آنها به نوعي در سندشان انقطاع دارند يعني يک يا چند راوي بسته به محل سند، در آن گم شده اند که عبارتند از:
1-حديث مرسل: حديثي که به پيامبر صلي الله عليه وسلم برمي گردد ولي کسيکه آن حديث را مستقيما از ايشان شنيده از سند افتاده باشد يا مي توان گفت حديثي که در آن، يک راوي در ابتداي سند افتاده باشد (تعريف اين نوع حديث در ماهنامه گذشته نيز ذكر شد).
حديث موضوع
حديث موضوع:
تعریف:
روايت موضوع عبارت است روايتى كه دروغ و ساختگى باشد و به رسول الله صلى الله عليه و سلم نسبت داده شده باشد.
مثال روايت موضوع:
" عليكم بالعدس، فانه قدّس على لسان سبعين نبيا "
" شما را به (خوردن) عدس تشويق ميكنيم، زيرا بر زبان هفتاد پيامبر مقدس شمرده شده است "
عبدالله ابن المبارك در مورد اين حديث گفت:
"حتى بر زبان يك پيامبر نيز مقدس شمرده نشده است، بلكه مؤذى و بادآور است".
تعريف حديث ضعيف
تعريف حديث ضعيف
حديث ضعيف حديثى است كه شرايط حديث صحيح و يا حديث حسن را در بر نداشته باشد، و شرايط حديث صحيح و حديث حسن در دو ماهنامه سابق (شماره 10 و 11) ذكر شدند، و درجه ضعف حديث بستگى دارد كه تا چه اندازه از شرايط حديث صحيح و يا حديث حسن دور باشد، و حديث ضعيف ممكن است بر اساس ضعف سند و يا متنش به نامهاى ديگرى ملقب شود، از قبيل موضوع، مقلوب، شاذ، معلل، مضطرب، مرسل، منقطع، معضل، و غيره، كه ان شاء الله در شمارههاي آينده ماهنامه هر كدام جداگانه توضيح داده خواهند شد.
تعريف حديث "حسن"
حديث "حسن" جزو احاديث صحيح بشمار ميرود، ولى صحتش از حديث صحيح كمتر است، در هر صورت نزد علماء هر وقت گفته شود فلان حديث صحيح است يعنى مقبول است و بر آن اساس استفاده ميشود و مسائل فقهى استخراج و استنباط ميشود.
امام أبو سلمان خطابي رحمه الله تعالى در تعريفش گفت:
" حديث حسن آنست كه مخرجش معروف است و راويانش مشهور هستند، و اكثر احاديث حسن هستند، و نزد اكثر علماء مقبول است و عموم فقهاء از آن استفاده ميكنند"
و إمام ترمذي رحمه الله در تعريف حديث حسن گفت:
" حديث حسن آنست كه در اسنادش شخص متهم وجود نداشته باشد و حديث شاذ نباشد و شبيه آن حديث در روايات ديگر ذكر شده باشد.
و ابن الجوزي رحمه الله گفت:
" حديث حسن حديثى است كه احتمال ضعيف بودنش هست ولى براى عمل كردن به آن مناسب است "
تخريج أحاديث إحياء علوم الدين
تخريج أحاديث إحياء علوم الدين / حافظ زين الدين عراقي (متوفاي 806 هـ.)
(قسمت دوم)
شرح حال مؤلف:
معناى حديث صحيح
معناى حديث صحيح
حديث صحيح حديثى است كه سندش توسط اشخاص عادل ضبط و متصل باشد، و مخالف
راويان حديث قويتر از خودشان نباشد و همچنين حديث داراى عيب نباشد.
بنابراين براى اينكه حديثى صحيح باشد بايد پنج نقطه رعايت شود كه عبارتند از:
1- اتصال و به هم پيوستگى سند: بدين معنا كه هر يك از راويان حديث بايد مستقيماً از نفر قبلى شنیده باشد، بنابراين اگر غير مستقيم شنيده باشد حديث متصل نيست و از صحت خارج است.
تاريخچهي تدوين حديث (1)
تاريخچهي تدوين حديث (1)
نوشته: محمد سليم آزاد
گفتگو پيرامون ((سنت)) و سير تاريخي آن، خواه نا خواه موضوع ((تدوين حديث)) را به ميان مي آورد. پيش از اين با اشاره اي كوتاه خطر نشان ساختيم كه ((سنت)) نيز مانند ((قرآن))، علاوه بر اينكه در حافظه ي دانشمند و كاردان محفوظ مانده بود، به صورت مكتوب در مصاحف و كتب مخصوصي نيز جمع آوري مي شد. و توجه مفرطي كه مسلمين در قرن اول اسلام به حفظ و يادداشت ذهني احاديث از خود نشان مي دادند، هرگز آنان را از پي بردن به اهميت نوشتن احاديث و دست يازيدن به آن باز نداشت. در اين فصل سعي خواهيم كرد در اين مورد مطالب و حقايق سودمندي براي خوانندگان بيان نماييم.




بسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ