تفسیر قرآن کریم سوره آل عمران آیات(90 الی93)
تفسیر قرآن کریم سوره آل عمران آیات(90 الی93)
ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ
«به راستي كساني كه پس از ايمانشان كافر شدند، سپس بر كفر خود افزودند» باپايداري در كفر و افزودن بر نيرنگ و توطئه عليه اسلام و اهل آن «هرگز توبه آنان پذيرفته نمي‌شود» به هنگام مرگ، چنان كه خداوند متعال در آيه (4/17) مي‌فرمايد: (و توبه كساني كه مرتكب كارهاي ناشايست مي‌شوند و سرانجام چون‌مرگ هريك از آنان فرا رسد، مي‌گويند: اينك توبه كردم؛ پذيرفته نيست). بعضي برآنند كه اين آيه كريمه ناظر بر يهوديان است زيرا آنان بودند كه به‌عيسي كفر ورزيدند، سپس چون حضرت محمدص به رسالت مبعوث‌گرديدند، به ايشان نيز كافر شدند «و آنان خود گمراهان اند».
ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ
«در حقيقت كساني كه كافر شده و در حال كفر مرده‌اند» چه كفار اصلي باشند، چه مرتدان و از دين حق برگشتگان «هرچند فراخناي زمين را پر از طلا كنند و آن را فديه دهند» يعني: هرچند در روز قيامت براي نجات خويش از عذاب دوزخ، به‌اندازه گنجايش روي زمين از طلا فديه آورند «هرگز از هيچ‌يك از آنان پذيرفته نمي‌شود، آنان را عذابي دردناك است و هيچ ياري دهنده‌اي نخواهند داشت» يعني: هيچ كسي‌نيست كه در روز قيامت از عذاب خداوند نجاتشان دهد. در حديث شريف آمده است: «در روز قيامت مردي از اهل دوزخ آورده مي‌شود، آن‌گاه حق تعالي به او مي‌گويد: آيا از عذابم به اندازه گنجايش زمين از طلا فديه مي‌دهي؟، آن مردمي‌گويد: آري! پروردگار مي‌فرمايد: دروغ گفتي، كمتر از اين را از تو خواستم؛ از تو در صلب پدرت آدم عهد گرفتم كه به من چيزي را شريك نياوري، ولي تو ابا ورزيدي». اما علت اين كه افعال نيك دنيوي كافر، در آخرت سودي به حالش‌ندارد، در اين حديث شريف بيان شده است: رسول خداص از عبدالله بن جدعان مورد پرسش قرار گرفتند ـ و او شخص مهمان نوازي بود، اسيران را بازخريد مي‌كرد و آزاد مي‌ساخت و مردم را اطعام مي‌نمود ـ كه آيا اعمال خير دنيوي وي برايش در آخرت سودي دربر دارد؟ آن حضرت‌ص فرمودند: «لا، أنه لم يقل يوماً من الدهر: رب اغفر لي خطيئتي يوم الدين: نه! چيزي از آنها به حالش سودي ندارد زيرا او در طول زندگي خود حتي روزي از روزها هم نگفت: پروردگارا! خطاهاي مرا در روز قيامت بيامرز».
با نگاهي به آيات (89 ـ 90)، ملاحظه مي‌كنيم كه خداوند متعال، كافران رادر مجموع به سه گروه تقسيم كرده است:
1 ـ آنان كه صادقانه توبه كردند و آيه (89) ناظر بر ايشان است.
2 ـ آنان كه توبه‌شان صحيح نبوده و آيه كريمه (90) ناظر بر آنان است.
3 ـ آنان كه اصلا توبه نكرده و بر كفر مرده‌اند، كه آيه كريمه (91) ناظر بر آنان است.
ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ
«هرگز به نيكوكاري نمي‌رسيد» يعني: هرگز به درجه «ابرار» كه عبارت از ايمان راستين، شايستگي در عمل و قبول آن است نمي‌رسيد و هرگز ثواب «بر» را كه‌بهشت است در نمي‌يابيد «تا از آنچه دوست داريد انفاق كنيد» يعني: مگر آن كه نفقه شما در راه خدا ـ اعم از جهاد و غير آن از طاعات ـ از آن اموالي باشد كه آن را دوست داريد. در احاديث شريف آمده است كه شماري از اصحاب بعد از نزول اين آيه كريمه نزد رسول خداص آمده و نفيس‌ترين اموالشان را پيشكش راه خدا كردند. «و از هر چه انفاق كنيد، قطعا خدا بدان داناست» و بر آن پاداشتان مي‌دهد.
ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ
«همه خوراكيها براي بني‌اسرائيل حلال بود، جز آنچه پيش از نزول تورات، اسرائيل بر خود حرام كرده بود» به قول جمهور مفسران، مراد از «اسرائيل» در اينجا يعقوب است، نه ملت اسرائيل زيرا «اسرائيل»، لقب يعقوب پسر اسحاق پسرابراهيم است. نقل است كه يعقوب گوشت و شير شتر را بر خود حرام كرده‌بود، به قولي ديگر: او هر گوشت داراي رگ و پي‌اي را بر خود حرام كرده‌بود. ابن‌عباس ـ به استناد فرموده رسول خداص در پاسخ به سؤال يهوديان از آن‌حضرت‌ص در باره علت اين تحريم ـ مي‌گويد: «يعقوب‌بيماري عرق‌النساء (سياتيك) داشت، پس براي خدا نذر كرد كه اگر از اين بيماري شفايش بخشد، رگ‌وپي (عرق) و گوشت هر حيواني را كه داراي رگ و پي باشد، نمي‌خورد و حق تعالي شفايش بخشيد، بعدا فرزندانش نيز از سنت وي پيروي‌كردند. لذا اين تحريم مربوط به قبل از نزول تورات است، و تمام خوراكيها در تورات حلال بود. «بگو: اگر راست مي‌گوييد» و سخن مرا باور نداريد «تورات را بياوريد و آن را بخوانيد» تا راستي و درستي آنچه را كه قرآن از اين داستان براي شما بيان كرده است، دريابيد زيرا تورات بر آنچه گفتم، ناطق است.
نقل است كه پيامبرماص نيز، عسل يا خادمشان ماريه را بر خود حرام كردند، اما خداوند ايشان را در اين امر تأييد نكرد و آيه (1) از سوره «تحريم» را دراين ارتباط نازل فرمود ـ كه تفسير آن خواهد آمد.
فقها در اين مسئله كه اگر كسي چيز مباحي را بر خود حرام ساخت، بر وي كفاره لازم مي‌شود يا خير؟ بر دو رأي اند؛ در مذهب احناف بر وي كفاره لازم‌مي‌شود و در مذهب شافعي بروي كفاره لازم نمي‌شود.
بسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ