تفسیرقرآن کریم سوره بقره آیات (84 الی 86)
ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ
آن‌گاه خداوند متعال در مقام انكار بر يهودياني كه در زمان حضرت محمدص در مدينه به‌سر مي‌بردند و در جنگهاي اوس و خزرج با هم‌پيمانان خود شركت جسته و چه‌بسا خون يك‌ديگر را مي‌ريختند، مي‌فرمايد: «و به‌ياد آريد كه چون ازشما پيمان محكم گرفتيم كه خون همديگر را نريزيد» يعني: برخي از شما برخي ديگررا نكشيد «و يك‌ديگر را از خانه و كاشانه‌تان بيرون نكنيد، سپس اقرار كرديد و خودگواهيد» يعني: شما خود گواهيد كه به اين پيمان اقرار و اعتراف كرده‌ايد. آري! خداي سبحان در تورات از بني‌اسرائيل پيمان گرفته بود كه همديگر را نكشند، برده نسازند و تبعيد نكنند.
ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇﮈﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔﮕ ﮖ
«ولي باز همين شما هستيد» يعني: شما يهوديان معاصر عهد پيامبر ص هستيد«كه» در مخالفت با پيماني كه از شما در تورات گرفته شده «يك‌ديگر را مي‌كشيد و گروهي از خودتان را از ديارشان بيرون مي‌رانيد و به گناه و تجاوز» يعني: بي‌هيچ‌سبب و دليل درستي كه اين كار شما را توجيه كند؛ «برضد آنان باهم همدست‌مي‌شويد، و» اما «اگر كساني از شما اسير گردند» و نزد شما آمده خواهان پرداخت فديه آزادي خويش گردند، شما مطابق حكم تورات: «به دادن فديه، آنان را آزادمي‌كنيد، با آن كه» نه‌تنها كشتن، بلكه «بيرون‌كردنشان بر شما حرام شده‌است، آياشما به پاره‌اي از كتاب» تورات «ايمان مي‌آوريد و به پاره‌اي ديگر كفر مي‌ورزيد؟».
اين آيه كريمه به وضعيت دو قبيله اوس و خزرج - پيش از آن كه مسلمان‌شوند - اشاره دارد زيرا قبل از اسلام، يهوديان بني‌قينقاع با خزرج و يهوديان بني‌نضير و بني‌قريظه با اوس، همدست و هم‌پيمان بودند و هرگاه ميان اوس وخزرج جنگي درمي‌گرفت، هر يك از آن دو گروه، هم‌پيمانانشان را عليه برادران‌يهودي خويش ياري داده و در نتيجه، يهودي، يهودي ديگر را در گيرودار جنگ‌اوس و خزرج مي‌كشت و آواره مي‌كرد ولي بعد از آن كه آتش جنگ فروكش‌مي‌كرد، باز آنها اسيران خود را براساس حكم تورات بازخريد مي‌كردند، درحالي‌كه طبق بيان آيات سوره «حشر»، خداوند از بني‌اسرائيل در تورات‌پيمان گرفته بود كه:
1- از كشتن همديگر بپرهيزند.
2- همديگر را به ستم آواره نكنند.
3- در ظلم و تجاوز همدست و همسو نشوند.
4- اسيران خود را بازخريد و آزاد كنند.
اما بني‌اسرائيل از اين چهار حكم، تنهابه بند چهارم عمل كردند و بس.
«پس جزاي هر كس از شما كه چنين كند، جز خواري در زندگي دنيا» به‌وسيله عذاب خفت‌بار الهي «چيزي نيست و روز رستاخيز به سخت‌ترين عذابها دچارشوند» به‌سزاي اين كه آيات الهي را به بازي گرفته اند «و خداوند از آنچه مي‌كنيد، غافل نيست» بلكه شما را در برابر گناهانتان مجازات مي‌كند.
بايد دانست كه شريعت مقدس ما بر حكم فديه‌دادن اسيران تأكيد نموده است، از اين رو، دادن فديه اسيران جنگي از بيت‌المال واجب است. علماي مالكي وغير آنان مي‌گويند: «فديه‌دادن اسيران واجب است، هرچند در بيت‌المال يك‌درهم باقي نماند و علماي اسلام بر اين حكم اجماع دارند. و اگر در بيت‌المال‌پولي موجود نبود، پرداختن فديه اسيران بر عامه مسلمانان فرض كفايه است».
ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜﮝﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ
«همين كسانند كه زندگاني دنيا را به بهاي آخرت خريدند» يعني: كم دنيا را بر بيش‌آخرت ترجيح دادند «پس نه عذابشان كاسته مي‌شود و نه آنان كمك و ياري‌مي‌شوند» لذا پشتيباني ندارند كه از عذاب جاودان دوزخ نجاتشان دهد.
بسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ