انتقال عضو بدن به ديگران

پاسخ:


الحمدلله،

 

در مورد انتقال عضو بدن به ديگران مانند كليه، خون، رگ و غيره، علماء اختلاف نظر دارند، و خلاصه اقوال آنها بشرح زير ميباشد:

1.همه علماء اتفاق نظر دارند كه فروش عضو بدن به ديگران بهيچ وجه جائز نيست مگر اينكه آنرا هديه كند و آنهم در شرايط معينى كه پايين شرح داده شده است مباح ميباشد، ولى اگر شخصى كه عضو بدن را ميپذيرد از طرف خودش بعنوان اكرام و بخشش به شخص عضو دهنده چيزى را بخشش كند جائز است كه آنرا بپذيرد.

 2.انتقال يك عضو بدن به جاى ديگر بدن همان شخص، اگر ضرورت ايجاد كند مباح ميباشد.

 3.انتقال عضوى از بدن كه براى خود شخص ضرورى باشد و در فقدان آن به او ضرر برسد جائز نيست، مثلا جائز نيست كه يكى از دستانش، چشمانش، گوشهايش، انگشتانش، و غيره هديه كند زيرا عضو بدن انسان قابل حرمت ميباشد، خداوند متعال ميفرمايد: "ولقد كرمنا بني آدم" (الإسراء : 70)، يعنى: "و بدرستيكه ما بنى آدم را مُكَرَّم ساختيم" لذا جائز نيست كه به آن تعدى كند مخصوصا كه به خود آن شخص ضرر ميرسد، و چه كسى ميتواند ضمانت دهد كه اين شخص در آينده محتاج آن عضو نشود؟ و همچنين طبق قاعده فقهى "الضرر لا يزال بمثله" (ضرر با ضرر ديگری جبران نميشود) نميتوان كه به يك عضو بدن ضرر رساند تا عضو شخص ديگرى را اصلاح كرد.

 4.انتقال عضوى از بدن كه براى خود شخص در حال حاضر به او ضرر نميرسد، مانند كليه، بعضى از علماء آنرا حرام ميدانند زيرا بر اين باورند كه نميشود كه به يك عضو بدن ضرر رساند تا عضو شخص ديگرى را اصلاح كند، و آنرا تعدى و تجاوز بر حرمت انسان ميباشد، ولى بعضى ديگر آنرا مباح ميدانند و از باب تعاون و احسان و همدردى با ديگران ميدانند لذا آنرا جائز ميدانند، ولى بشرطى كه به هديه كننده ضرر نرسد، و تشويه خلقت در او ايجاد نشود، و ضرورت ايجاد كند مثلا زندگى كسى ديگر را با بخشيدن اين عضو به او بهبود ببخشد.

5.انتقال عضوى از بدن كه حيات انسان را در خطر مياندازد و يا از بين ميبرد به اجماع علماء حرام است، مثلا جائز نيست كه شخصى قلب، كبد، و يا عضو اساسى ديگرى را به ديگران هديه كند بطوريكه خودش را از بين ببرد زيرا حكم خودكشى را در بر خواهد داشت.

6.انتقال عضوى از بدن كه قابل ترميم باشد، در صورتيكه به شخص اهداء كننده ضررى نرسد و براى شخص قبول كننده ضرورى باشد، جائز ميباشد مانند اهداء خون، پوست و غیره، چه از مسلمان و چه غير مسلمان.

7.اهداء عضو از بدن مرده، چه وصيت مرده باشد و چه نباشد، بعضى از علماء آنرا قطعا حرام ميدانند زيرا ميگويند كه بدن يك انسان قابل حرمت هست چه هنگام حياة و چه هنگام مرگ، ولى بعضى ديگر از علماء آنرا جائز ميدانند در صورتيكه ضرورت ايجاد كند و حياة شخصى با آن عضو بهبود يابد.

8.هديه دادن يك عضو در صورت مباح بودن، بهيچ وجه جائز نيست كه به كافر حربى (جنگى) هديه شود، زيرا كافرى كه در حال جنگ با مسلمانان باشد ديگر حرمتى ندارد و خون و جان و مالش حلال ميباشد



سايت جامع فتاوي اهل سنت و جماعت