تفسیر قرآن

پرسش:
آيا ثواب خواندن قران به زنده ها مي‌رسد؟ مثلا پدر من سواد خواندن قران را ندارد. اگر من به جای او قرآن بخوانم ثوابش به پدرم می رسد؟

 

پاسخ:

الحمدلله،

در مورد هديه دادن و يا بخشيدن ثواب قراءت قرآن و يا كارهاى خير ديگر به زندگان و يا اموات، نظر علماء به شرح زير است:

1- علماء اهل سنت و جماعت اتفاق نظر دارند كه بخشيدن ثواب صدقه، دعاء، حج و عمره، براى زنده و يا مرده، ثوابش به آنها ميرسد.

2- اما در مورد اهداء و بخشيدن كارهاى خير ديگر، مانند نماز، روزه، قرائت قرآن و غيره، بعضى از علماء آنرا بدعت ميدانند زيرا ميگويند كه هيچ دليلى در شرع در اين مورد وارد نشده است بجز صدقه و دعاء و حج و عمره، ولى بعضى ديگر آنرا جائز ميدانند زيرا ميگويند تمامى كارهاى خير را ميتوان براى ديگران هديه داد و صدقه و دعاء فقط نمونه اى از اين كارهاى خير بوده ولى ميتوان كارهاى خير ديگر نيز اهداء كرد.
 

ولى براى خروج از خلاف، چه بهتر كه بجاى اهداء قرائت قرآن و كارهاى خير ديگر كه بين علماء جاى خلاف است ، سراغ اعمالى برود كه اصلش در شرع وارد شده است مانند دعاء كردن و يا صدقه دادن براى زنده و يا مرده، حج وعمره كردن بجاى آنها، زيرا پيامبر صلى الله عليه و سلم در حديث صحيحى كه از ابو هريرة وارد شده است فرموده است: "إذا مات ابن آدم انقطع عمله إلا من ثلاث ، صدقة جارية ، أو علم ينتفع به ، أو ولد صالح يدعو له" (روايت مسلم) يعنى: "هنگامى كه بنى آدم ميميرد، عملش منقطع ميشود مگر از سه راه: صدقه جارية، علمى كه از خود بجاى گذاشته و به مردم منفعت برساند، فرزند نيكوكارى كه براى او دعاء كند"، و در مورد حج وارد شده است كه: (عن أبي رزين العقيلي أنه أتى النبي صلى الله عليه وسلم فقال : يا رسول الله إن أبي شيخ كبير لا يستطيع الحج والعمرة ولا الظعن قال : حج عن أبيك واعتمر (روايت ابوداود : 1810). ابو رزين عقيلي نزد پيامبر صلى الله عليه و سلم آمد و گفت: پدرم پير شده و نميتواند حج و يا سفر كند، آيا ميتوانم بجاى او حج و يا عمره كنم؟ پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمود: بجاى پدرت ميتوانى حج و عمره كنى.)

بنابر اين اين امور يعنى دعاء، صدقه، حج و عمره در شرع وارد شده و بهتر است سراغ اين اعمال برويم تا اعماليكه بين علماء اختاف است.

اما براى فرزندان نيازى نيست كه ثوابهايشان را به والدينشان هديه كنند زيرا طبيعتا بطور خودكار تمامى ثوابهايشان حتى اگر نيت هم نكنند نصيب والدينشان ميشود، بدليل اينكه خداوند متعال می‌فرماید : "وَأن لَیسَ لِلإنسَانِ إلاَّ مَا سَعَی" (نجم : 39)، يعنى: "و اینکه برای هر انسان پاداش و بهره‌ای نیست جز آنچه خود برای آن تلاش نموده است"، و پیامبر صلى الله عليه و سلم فرموده است: "إن أطیب ما أکل الرجل من کسبه، و إن ولده من کسبه" (ابو داوود 3511/444/9)، يعنى: "پاکترین و بهترین چیزی که انسان می‌خورد این است که از کسبش باشد و فرزند انسان هم از کسب او است." و اين دليل بر اين است كه از آنجاييكه فرزندان از كسب و تلاش والدين ميباشند تمامى اجر و پاداششان نيز شامل حال خودشان ميشود بدون اينكه از اجر و پاداش فرزندان چيزى كاسته شود.